Termin pH służy do opisu ilości jonów wodorowych w substancji (np. roztwory, gleba). Wartość pH to jednostka, za pomocą której mierzona jest zasadowość lub kwasowość związku – skala waha się od 0-14 pH. Wraz ze wzrostem ilości jonów wodorowych, pH roztworu spada – staje się bardziej kwaśny. Przy wartości pH 7 roztwór jest obojętny, wraz ze wzrostem kwasowości liczba maleje i odwrotnie, wraz ze wzrostem zasadowości liczba wzrasta. Na przykład pH 2 oznacza, że roztwór jest bardzo kwaśny, a pH 10 oznacza, że jest bardzo zasadowy.
W zależności od pierwotnej skały, rodzaju gleby i uprawy, nasze gleby mają wartości pH pomiędzy poniżej 5 a 7. Zbyt niska wartość pH zmniejsza dostępność składników odżywczych, takich jak fosfor i bor. Od wartości pH poniżej 4,5 w glebie rozpuszcza się glin, który jest trujący dla roślin. Jednak zbyt wysoka wartość pH może być również szkodliwa, ponieważ ogranicza dostępność składników odżywczych, takich jak mangan, miedź i cynk. Jeśli te składniki odżywcze nie są odpowiednio wchłaniane, wpływa to na wzrost roślin.
Jak mierzy się pH?
Czasami zdarza się, że pomimo uprawy, podlewania, nawożenia, przycinania, odchwaszczania, rośliny nie rosną tak, jak chcesz. Dobrze jest wtedy sprawdzić stosunek stężenia jonów wodorowych do jonów wodorotlenowych. Określa go skala kilkustopniowa, im wyższa wartość, tym bardziej zasadowa mamy glebę i odwrotnie, im niższa tym bardziej kwaśna. A dlaczego kwaśna gleba nie nadaje się do sadzenia? Ponieważ w zakwaszonej glebie gorzej rozwijają się mikroorganizmy niezbędne do rozwoju roślin, w glebie zasadowej struktura sprzyja rozwojowi bakterii i aktywności biologicznej. Do pomiarów kwasowości służy kwasomierz glebowy, które umożliwia szybkie i łatwe określenie odczynu gleby.
Nie należy jednak zapominać, że istnieją rośliny takie jak hortensja czy magnolia, które uwielbiają kwaśne gleby. Ziemniaki są stosunkowo niewrażliwe na niskie wartości pH, podczas gdy lucerna preferuje neutralną wartość pH. Jednak optymalna wartość pH zależy od rodzaju gleby. Kwasomierz glebowy ułatwia nam planowanie nasadzeń, a następnie utrzymanie optymalnych warunków dla naszych upraw. Można też zbadać pH gleby w laboratorium, ale jest to czasochłonne.
Jak rozkłada się kwas w glebie?
W glebie kwas neutralizuje się za pomocą wapna. Neutralizacja wytwarza wodę i dwutlenek węgla, który ulatnia się do powietrza. Wapń jest bardzo ważny dla struktury gleby, ponieważ łączy ze sobą najmniejsze cząstki gleby – minerały ilaste. W rezultacie tworzą one większe okruchy. Gleba staje się wtedy luźniejsza, korzenie roślin mogą lepiej rosnąć, więcej powietrza dostaje się do gleby i gromadzi się więcej wody potrzebnej dla roślin. Składniki odżywcze, których roślina potrzebuje do wzrostu, są wykorzystywane efektywniej.
Co możesz zrobić z zakwaszeniem?
Wapnowanie węglanem wapnia to najczęstszy sposób na podniesienie pH. To nie tylko neutralizuje kwas, ale także dostarcza wapń. Wapnowanie nie tylko podnosi wartość pH, ale także bardzo korzystnie wpływa na strukturę gleby. Są też gleby, które się nie zakwaszają. Mają one naturalnie wystarczającą ilość wapnia. W każdym przypadku wapnowanie powinno być poprzedzone badaniem gleby kwasomierzem glebowym. Podczas pobierania próbek należy zwrócić uwagę na różne rodzaje gleby na polu. W każdym przypadku należy je pobrać oddzielnie, ponieważ optymalna wartość pH różni się w zależności od rodzaju gleby.
Zbyt niska wartość pH zmniejsza dostępność składników odżywczych, takich jak fosfor i bor. Od wartości pH poniżej 4,5 w glebie rozpuszcza się glin, który jest trujący dla roślin. Jednak zbyt wysoka wartość pH może być również szkodliwa, ponieważ ogranicza dostępność składników odżywczych, takich jak mangan, miedź i cynk. Jeśli te składniki odżywcze nie są odpowiednio wchłaniane, wpływa to na wzrost roślin.